Zakuj i zdaj (ZZ), czyli części mowy nie muszą przyprawiać o zawroty głowy

       Teraz Polska (język polski). Miej te swoje walony (szczęście)   i powiedz  loffciam (kocham) cię kanapko z gramatykiem i Miodkiem (sprawdzian). Looknij (popatrz) przez swoje zoomy (okulary), aby to nie była niespodziewanka (niespodzianka) i byś nie miał z tego powodu załomki. Sklej żółwika i do roboty. Oczywicha (oczywiście) – kopiuj, drukuj i powieś nad biurkiem te trudniejsze przypadki, by poczuć gramatycznego  bluesa.

          PRZYIMKI zawsze kojarz z rzeczownikiem, np. stołem (o stole, przy stole, w stole)

Proste – o, u, w, z, za, na, do, po, przy, od, nad, przed, bez, pod, ode, ku, we, między, oprócz, śród, dla, koło, mimo, nade, beze.

Złożone – zza, obok, około, spod, poza, znad, wśród, wbrew, przeze, ponad, popod, spoza, oprócz, dookoła, podług, według, pośród, wzdłuż, dzięki, pomiędzy, przeciw, sponad, naokoło, wprost, zamiast, poprzez, podczas, ponadto, wewnątrz, względem, pomiędzy, naprzeciw, wskutek, spomiędzy.

Wyrażenia przyimkowe – zza granicy, w ogóle, do widzenia, w bród, na pewno, na ogół , na przykład itp.

ZAIMKI

Rzeczowne – ja, ty, my, wy, on, ten, tamten, ów, to, ci, ją, tamci, owi, kto, co, któż, cóż, nic, ktoś, coś,  cokolwiek, ktokolwiek, bądź, się, sobie, siebie, lada co, byle co.

Przymiotne – ten, tamten, temu, ten sam, taki sam, inny, takie, jaki, który, czyja, czyj, jakiś, pewien, jaki taki, jakikolwiek, byle który, niejaki, niektóry, czyjś, czyjkolwiek, któraś, mój, twój, nasz, wasz, swój, swego, każdego, każdy, który, jaki, nijaki.

Przysłowne – niekiedy, gdzieś, jakoś, nijak, jak, gdzie, kiedy, skąd, dokąd, którędy, nigdy, kiedy, odkąd, dopóki, czemu, dlaczego, nigdzie, taki, tu, tutaj, stąd, stamtąd, tędy, odtąd, tamtędy, wtedy, dotąd, wtenczas, dopóty, znikąd, jak, dlatego, tak samo, indziej, inaczej, gdzie indziej, skąd, skądinąd, kiedy indziej, dokąd, kędy, którędy, dlaczego, odkąd, jakoś, jaki bądź, kiedyś, lada jak, byle jak, jakkolwiek, zawsze, jako tako, gdzieniegdzie, gdziekolwiek, lada gdzie, niekiedy, którędykolwiek, kiedy bądź, kiedykolwiek, czemuś, nijako, nigdzie, wszędzie, wszędy, zewsząd, inaczej, wtedy.

Liczebne – tyle, tylekroć, wszystek, ile, kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt, ileś, ile bądź, ilekroć, ilokrotny, żaden, trochę.

SPÓJNIK – i, a, ale, lecz, bo, że, gdy, ponieważ, jeżeli, jeśli, albo, lub, bądź, jednak, jednakże, ani, oraz, tudzież, toteż, natomiast, wszelako, zaś, przecież, czy, ni, czy to, czyli, mianowicie, więc, przez to, zatem, tędy, toteż, aczkolwiek, iż, gdyby, choć, jeżeliby, chociaż, aż, skoro, dlatego.

PARTYKUŁY – niechaj, li, czy, no, -ż, niech, by, chyba, tak, bodajże, nawet, oby, nie, lada,

Nie pisz bezmyślnie. Pytaj i sprawdzaj, niektóre wyrazy mogą być różnymi częściami mowy i tak:

Czy przyjdziesz do mnie? (czy=partykuła). Nie wiem, czy mogę przyjść (czy=spójnik, ponieważ spaja dwa zdania).

Poszedł do niego, mimo brzydkiej pogody (mimo=spójnik). Mimo żalu, poszedł do przyjaciela (mimo=przyimek).

Koło drogi rośnie głóg (koło=przyimek). Zepsuło się koło (koło= rzeczownik).

Kwitnie bez (bez=rzeczownik). Chodził bez czapki (bez=przyimek).

Oni pracowali, a myśmy hałasowali (a=spójnik). A, co za okropny czas (a=wykrzyknik).

Szedł o lasce (o=przyimek). O, szare dni moje (o=wykrzyknik).

Tylem ci się napracował (ci=partykuła). Ufam ci, kolego (ci=zaimek).

Adaś biegał dookoła domu (dookoła=przyimek). Adaś szedł dookoła? (dookoła=przysłówek).

Tak postanowiłem, a co o tym myślisz? (a=spójnik). A, więc to tak! (a= wykrzyknik).

Poniżej piętra elewacja była jasna (poniżej= przyimek). Poniżej widziałem piękną dolinę (poniżej=przysłówek).

Było blisko celu (blisko=przyimek). To już blisko (blisko=przysłówek).

O, to mi się podoba! (o=wykrzyknik). Myślałem o tym długo (o=przyimek).

Ani mi się śni (ani=partykuła). Ani nie pójdę do Zosi, ani nie zagram w przedstawieniu (ani=spójnik).

Liczże w końcu na siebie (-że=partykuła). Myślę, że napiszesz sprawdzian (że=spójnik).

W. GAWDZIK:  „RYMOWANE CZĘŚCI MOWY SAME WEJDĄ CI DO GŁOWY”

Kto ? co ? – o rzeczownik pytaj :

uczeń , Stach , gramofon , płyta . 

Jaki ? Który ? – żółty , słodki .

Czyj ? – państwowy – to przymiotnik . 

Ja , ty, jakiś , nigdzie , wielu

– to zaimki przyjacielu ! 

Liczebniku – właź w nasz wierszyk !

Ile ? –jeden . Który (z kolei ) ? – pierwszy . 

Co ktoś robi ? Co się dzieje ?

Czasowniki : śpiewa , dnieje . 

NIEODMIENNE CZĘŚCI MOWY : 

Jak ? Gdzie ? Kiedy ? – To przysłówek :

ładnie , blisko , dziś – dość słówek . 

Znajdź przyimki przy imionach :

z Jankiem , w Stachu , do Szymona . 

Spójnik spaja doskonale

słowa, zdania : i , lecz , ale . 

Wykrzykniku , jeśli wola ,

wykrzyczże się : hej ! hop ! hola ! 

Wreszcie partykuły te :

li , czy , no , że , niech , by , nie .

Szacun dla zakuwaczy ! ZZ !  Ocenę musisz sam wypracować. Nikt za ciebie tego nie zrobi. Pamięć wspomagaj nie tylko słowami, ale pestkami, gorzką czekoladą i orzeszkami.