Mieszkać w arystokratycznej rezydencji

        

        Wielu uważa, że gdyby dysponowali kluczem do szczęścia, to wybraliby klucze do pałacu. Mieszkać w zamku to jakby osiągnąć stan satysfakcji materialnej porównywalnej niemal obecnie do intelektualnych bądź celebryckich  osiągnięć. Och, baronową, księżną, ordynatową, hrabiną być, ach, ten kawior żuć i z tej wyższej półki z satysfakcją pluć… Wracajmy do rzeczywistości.

         Wizytówką każdej rezydencji był salon. Grube, zimne ściany ocieplano materiałami, a od koloru obić nazywano salony: błękitny, „bronzowy”, czy paliowy (bladożółty).  U sufitu wisiały draperie, w oknach muślin „z sutą frędzlą”, w niszach stały zwierciadła i biusty (posągi). Garnitury, czyli komplety mebli zamawiano zwykle za granicą, przy czym  prawdziwych „jakobów” (wyrobów słynnego mistrza G. Jacoba) było niewiele. Biedermeiery to serwantki na porcelanę, żardiniery na rośliny, kanapy, toczony stół i masywne krzesła. W salonie obowiązkowo  stał fortepian.  Z czasem prostota się znudziła, więc w stylu Ludwika – Filipa tapicerowano, ozdabiano, pikowano. A w tapicerce miały się dobrze roje insektów.  Od pcheł nie były wolne nawet komnaty królewskie, żeby nie było. Nie można  również zapomnieć o umieszczonych w kącie „ozdobnych” spluwaczkach, a spluwano z ochotą, często i obficie. Nie każdy umiał jednakowoż trafić we właściwy otwór.

        W „Bluszczu” pełno było zdjęć „zdejmowanych” pałacowych wnętrz. Widać na nich mnóstwo wyściełanych empirowych szezlongów, bibelotów, natłok sprzętów. Do tego dodajmy zaduch. Jak wiemy, okna szczelnie utykano, a pomieszczenia rzadko wietrzono, bowiem ciągle obawiano się przeciągów i świeżego powietrza.

        Kiedy zapadał zmrok, w pałacu panował półmrok. Świece z łojówek nie dawały dobrego oświetlenia. Dokuczał również chłód, ówcześni mieli problem z ogrzaniem dużych izb.  W mroźne dni kwiaty przenoszono do kuchni, aby w salonie nie przemarzły. Ale nam najbardziej dokuczałby brak łazienek. Mycie w jednej misce i w tej samej wodzie kilku osób było normą. Z brakiem ubikacji także mielibyśmy mały problem. Kakuary w zamku zwykle były dwa, jeden dla państwa, drugi dla reszty. Miały kształt fotela z otworem, pod nim ceramiczne naczynie lub wiadro. Należało wyjść, choćby i w mroźną noc, do pałacowego wychodka. Przy braku oświetlenia trafić do otworu nie było sprawą prostą. „Kto zaś nie chciał zadawać sobie tej przykrości, zalewał w kominie ogień…” pisał J. Kitowicz. Pan Jędrzej myślał o sobie, bo z pewnością nie o kobietach. 

        O wychodkach zewnętrznych i ich wyglądzie nic nie napiszę. Podpowiem, że obok łóżek stały szafki, a w nich nocniki. Rano  po przyjęciach szły całe procesje z tymi naczyniami do miejsc, gdzie i król chodził piechotą. To wtedy pewnie powstało powiedzenie: nie sztuką być dżentelmenem z bukietem róż. Spróbuj i ty być dżentelmenem, kiedy niesiesz fekalia. Cóż, nie tylko w pałacu, ale  – jak zauważył F. Gajewski – „W całej Polsce zapomniano o wygodnym wychodku”. F. Hoesik wspomina anegdotkę, jak był u znajomych w Krynicy i wyziewy fetoru nie dały mu spać. Niedaleko był drewniany wychodek. Zatem, czas pokolorować pałacowy świat i przez witrażowe okna zobaczyć swojską rzeczywistość.