Urok małych miast i miasteczek

   

          Małe miasteczka to taka popękana ceramika retrospekcji prowincji, to takie  nasze mereżki refleksji, czyli  pamiątka przywołań i wspomnień, a wszystko zawarte w dzierganych serwetkach, bieżnikach, makatkach. Szukanie śladów po obserwacjach haftowanych obrusów przeszłości ma swój urok. To tymi ozdóbkami zakrywało się zwyczajną biedę, ponieważ życie w małych mieścinach pokera nigdy nie rozdawało. Brak zakładów pracy i płaca na pograniczu oznaczały przeżycie od pierwszego do ostatniego.  Małomiasteczkowi śnili swój „American dreams” i marzyli o wyjeździe z tej wąskopasmówki na upragnioną wielopasmówkę po wyśnione szerokie horyzonty.

          Słonimski swego czasu ubolewał:  „Już nie ma tych miasteczek, gdzie szewc był poetą, / Zegarmistrz filozofem, fryzjer trubadurem. / Nie ma już tych miasteczek, gdzie biblijne pieśni / Wiatr łączył z polską piosnką i słowiańskim żalem”.  W moim miasteczku szewc malował, zegarmistrz był po studiach, (do dziś maluje, rzeźbi, oprowadza wycieczki), a z kolei fryzjerka pisała do szuflady. Jakżeby inaczej, skoro mieszkała tam, gdzie diabeł mówi dobranoc.

         Małe miasteczka to takie Pacanowy, gdzie kóz nie kują, ale czas biegnie całkiem niespiesznie, bowiem patrzysz w okna przycupnięte przy chodnikach czterech ulic na krzyż i widzisz  tę nić porozumienia międzypokoleniowego, czyli  r a z e m  i tylko kozy brak. Wszystkim znane są historie zegarmistrzów światła małomiasteczkowego, bowiem – proszę was – tu nie można być niezauważalnym, nie można się ukryć, bo każdy wie, who is who, więc skoro świt już miasteczko huczałoby ponad miarę, ponad przyzwoitość i dociekanie (Zabił kumpla laską kiełbasy? Jak to możliwe? Za co? Dlaczego kiełbasą? Może była mrożona? Itepe, itede). Mieszkanie w małej miejscowości  ma  również swoje dobre strony. Zawsze wiesz, kto idzie z przeciwka, więc albo witasz się uchachany od ucha do ucha, albo przechodzisz przezornie na drugą stronę ulicy, bo zombi naprzeciwko, a ty nie chcesz się z nim witać.

           Kobiety na prowincji są odporne niczym ten goreteks na wstrząsy i trzęsienia w kolejnych dobrych zmianach. Zakręcone w tych słoiczkach nie tęsknią do smaku homarów, bo przecież Biedronka ich nie sprowadza, więc tego smaku nie znają. Nie jedzą afrodyzjaków, więc z kolei nie mogą wiedzieć, z czym są lepsze: z sokiem z cytryny, a może  z meksykańskimi sosami na bazie pomidorów, czerwonej cebuli, z papryczką jalapeno czy dodatkami azjatyckimi, na bazie sake lub mirinu. I jeszcze z tym trzeba jakoś żyć.

          Zaplątane w świat „między pluszową kotarą, a kuchnią za kratą”  A. Bursy jadą z miasteczka A do miasta B, by w eksluzywnych galeriach zobaczyć najnowsze trendy i wielkomiejski glamour. Zadziwiające, że skóra z tego powodu ich nie boli, szaleństwa w oczach nie widać, spokojnie wracają do dbałości o domowe pielesze i krzątania wokół zwyczajnej prozy przeżycia.

       Małomiasteczkowi nie fascynują się tym modnym światłowodem dożylnym, nie przetaczają sobie krwi  sławnej peruwiańskiej kozy, nie stosują okładów ze sproszkowanych odchodów słowika… (Chyba nie chcą być młodzi, czy co?)  Pewnie słyszą z tych wielkim światem błyszczących okienek o ogrodzie nieplewionym mód, diet i fit. Zakrywają swoje zakłopotanie serwetkami, zapracowanie znaczącym uśmiechem.  Nie mają czasu na botoks, nie zarabiają na Seszele, więc umierać będą również na stojąco. Jak te jabłonie, jak te drzewa.

        Dawniej  uciekano od syndromu („daleko od szosy”),  pustyni bez kultury i obskurnych bram okupowanych przez „wczorajszych”, bo te bramy – proszę was – SAME WCIĄGAŁY panów trudnych w odbiorze. Oni, niestety, nie pachnieli tym czosnkiem dla bogaczy, czyli modną truflą.  Ale przebijmy kołkiem osikowym tamten czas, kiedy małe miasteczko kojarzono z małymi ambicjami.

           Wprawdzie tu się je obiady, a nie lunch, pije kompot zamiast wodę, nie odgina paluszka od ucha porcelany, wiesza lambrekiny w  oknach,  nie mniej życie w małym miasteczku to obecnie nie wyrok, a spokojna urokliwość. Może właśnie ta  dobra   n i e ś p i e s z n o ś ć  jest atutem? Wprawdzie do pracy trzeba dojechać, ale to nie problem, skoro co kilkanaście minut bus lub pociąg. W bibliotece można korzystać z darmowych komputerów, poczytać prasę, wypić herbatę, w Domu Kultury obejrzeć spektakle, film. I tylko do teatru trzeba dojechać, ale czy mieszkańcy wielkich miast nie dojeżdżają i to czasem dłużej niż z podmiejskich miasteczek. Fenomen tych przyjaznych miejscowości  polega na osobliwości, niespiesznej ciszy i ciepła na twarzy mieszkańców, bo każda ta małomiasteczkowa perełka  ma swoją dramaturgię, historię, tajemnice. (I tylko pozostał żal, że w mojej perle lochy zasypano).

       Obecnie małe miasteczka stały się sypialniami. Stąd dojeżdża się do pracy i wraca do ciszy, porzeczek, spokoju, by nie tylko wypocząć, ale i nabrać tego dystansu do naszego zabiegania o dobra tego świata. Należy się cieszyć, że w Lublinie w 2012 roku odbyła się Pierwsza Debata o Miasteczkach i ich problemach. W kolejnych latach przez polskie miasteczka przetoczyła się dyskusja, co zrobić, by nie kojarzyły się z sypialniami.

         Szkoda tylko, że salon centralny, czyli ów dawniejszy Rynek nie pachnie jak niegdyś  kołaczami, drogerią, garmażerką, mlecznymi barami. Obecnie dookoła Rynku rozsiadły się zimne banki, chore apteki i nachalni pożyczkodawcy, a tu dni nie płyną niespiesznie. Nowe zajrzało do małych, spokojnych miasteczek i nic już nie będzie takie samo.