Tęsknota do ostatecznych wyjaśnień

 

Człowiek ma swój wewnętrzny instynkt do wyjaśniania, rozumienia i udowadniania wszelkich wątpliwości. Nie wiadomo, dlaczego drzemie w nas sprawa wyjaśniania wszelkich wątpliwości. Na swój sposób pragniemy nadać sens życiu, sprawdzić wieczność wszechświata, rozpętlić kosmos, zobaczyć czasoprzestrzeń, poznać zasady i teorie epoki człowieka, pytać o ewolucje i stworzenie świata. Prawdę powiedziawszy człowiek pragnąłby udowodnić swoje racje, by nie było żadnych  znaków zapytania, by nie było wątpliwości, a cały wszechświat podporządkował swojej wiedzy i oczywiście sobie, przecież mamy pojemne ego.

M.Heller w  książce pt. „Ostateczne wyjaśnienia wszechświata” pisze, że w 1983 roku  J. Harkle i S. Hawking zaproponowali model „kwantowego stwarzania świata z nicości”.  Uważali, że istnieje prawdopodobieństwo wyłonienia się wszechświata ze stanu „pustego” . Refleksje nad kosmologią rodzą pytania dotyczące natury praw przyrody, między innymi, czy jest jedno, czy więcej wyjaśnień związane wiecznością, czy  nieskończonością wszechświata. Einstein przedstawiał  wszechświat wieczny i zamknięty. Przyklaskujemy mu, bo tak najłatwiej.

Niemniej jednak ta zdroworozsądkowa myśl, że wszechświat jest zamknięty, a historia wszechświata polega na niekończącym się ciągu narodzin i śmierci jest dość makabryczna, bo nie wiadomo jak wyjść z tej pętli. To końca nie będzie? Przecież co rusz ktoś wieszczy, że dane z nieba i ziemi wskazują, iż w tym roku to już możemy się spodziewać tego ostatecznego dnia. A co na to logika?  F. Nietzsche dostrzega, że „świat należy wyobrażać sobie jako określoną ilość ognisk siły, musi on niby w grze w kostki przerobić obliczalną ilość kombinacji przy tej wielkiej grze istnienia”. Z kolei znaczyłoby to, że świat jest następstwem wielu kombinacji. Jakich? Czy je kiedyś poznamy?

Ludzie zawsze przypisywali sobie najwyższe miejsce w rzeczywistości. Już Protagoras twierdził, że „człowiek jest miarą wszystkich rzeczy”, ale stopniowo i systematycznie eliminowano człowieka z wysokiej pozycji na sam dół, by nie powiedzieć muł. Sam nasz Kopernik zdegradował ziemię do roli zwykłej planety, krążącej wokół gwiazdy, zaś marginalizację człowieka podjęli filozofowie XIX wieku, np. Schelling, Schopenhauer. Wprawdzie  XX wiek nazwany epoką człowieka, dowartościował człowieka i świat, ale już następny wiek XXI nie będzie dla nas taki łaskawy. Jest wiele wszechświatów, a fizycy jeszcze nie ten jeden raz nas zaskoczą Ogromem Galaktyk, Otchłaniami Czarnych Dziur, Wielkimi Wybuchami, a my będziemy czuli się pyłkami, które są zagubione w wielkim kosmosie.

Gdy stwierdzamy, że prawdopodobieństwo wygrania w toto-lotka wynosi jeden do trzech milionów, a prawdopodobieństwo trafienia jest równe zeru, to zawsze pomyślmy, że podobnie rzecz ma się z rachunkiem prawdopodobieństwa zdarzeń przypadkowych w kosmicznej symfonii wszechświata.

Ludzie pewnie nigdy nie zrezygnują z możliwości wyjaśnienia nagich faktów tajemnicy wszechświata, choć wiadomo, że „sens świata musi leżeć poza nim”, co potwierdza L.Wittgenstein.Ten szary człowiek będzie miał zawsze niedosyt, ponieważ dąży do jasnych, pewnych rozwiązań i nie chce zadowolić się mglistymi zapewnieniami niedopowiedzianych, niepoliczalnych, niezbadanych niewiadomych.