Blamaż, czyli szambo w salonie

Blamaż,

inaczej obciach, fiasko, gorzka pigułka, katastrofa, klapa, klęska, kompromitacja, krach, niepomyślność, nieporozumienie, niepowodzenie, niewypał, obsuwa, ośmieszenie się, plajta, plama, porażka, przeciwieństwo, przegrana, trudność, wpadka, wsypa, wysiadka, zawód, zblamowanie się, wstyd, hańba, niesława, żenada. To tylko niektóre z synonimów słowa blamaż.

Pewien dowcipny architekt na środku swego salonu postawił muszlę klozetową i obserwował reakcję wchodzących. Nie było osoby, która przeszłaby obok obojętnie. Niektórzy zaglądali do środka, inni sprawdzali przyłącza, a  każdy deklarował, że u siebie niczego takiego by nie zrobił, więc wypada zapytać, czemu współcześnie coraz więcej szamba wpuszczamy do swoich domów?

Patologia

Przeglądam książki rozmaitych autorów  i zastanawiam się, dlaczego pisarze kreują światy i bohaterów nizin, najczęściej przestępców, ludzi biernych, chorobliwie zrezygnowanych, bez woli życia lub  agresywnych, karmionych przez wewnętrzne demony, złych i wulgarnych. W książkach i filmach znajdziemy cały wachlarz patologii, czyli przemocy, nałogów, morderstw, samobójstw, bezdomności, a więźniowie częściej występują na wizji niż uczeni. W jednym z reportaży dilujący amfetaminą zatrudnia do ważenia działek działkowiczom osiemdziesięcioletnią matkę. Szok musi być.   Peryferyjność także w głowach: plotki, skandale, heheszki napisane znaczącym, wulgarnym, źle kojarzącym się językiem. S. Barańczak nazwał je elegancko jako

„Drobnomieszczańskie cnoty”:

” Ja wiem, ja się ich wstydzę,
od lat poniżej poziomu: co za blamaż, nie mieć w biografii
ani jednego rozwodu, dewiacji, większego nałogu,
kuracji psychiatrycznej, burzliwego romansu na boku,
pełnokrwistego podcięcia żył; jakieś szare gafy
zamiast tęczowych skandali (…)”

Drodzy drobnomieszczanie,

peryferyjność, żeby nie powiedzieć rów z mułem w podwójnym dnie króluje przede wszystkim w telewizyjnych okienkach. Ostatnia reklama potwierdziła ten fakt. Oto mówią, że program będzie się podobał, ponieważ  jedna z „gwiazd” nieprawdopodobne przeklina. Nazywanie gwiazdą człowieka, który mówi i pisze wulgarnie, promowanie jego osoby to blamaż, telewizyjni schowmeni. Nawet grube warstwy pudru nie pomogą, by zatrzeć tę obrzydliwość promowaną nie przez prostych ludzi okupujących kufle, a przez tych, którzy ukończyli dobre szkoły, mają tytuły, dyplomy i widzieli więcej niż przysłowiowe opłotki.

Tandetne maniery

Czytam napis w gazecie na pierwszej stronie: „żrą się”  o pieniądze i przecieram oczy ze zdumienia. Jaki dziennikarz używa takiego języka? Nie dowiedziałam się, bo nie było nazwiska, a pseudonim. Mam nadzieję, że wstyd był powodem inicjałów.

L. Tyrmand ciekawie ocenił tę manierę, ponieważ podobno kształtuje „poczucie niedawnej tandety, która już się uszlachetniła”. To taka „elewacja z brudnego lukru.” Z kolei M. Hłasko pisał, że życie jest brudnym piekłem, a ludzie wszystko gnoją, zatem wszystko zależy od człowieka. Smuci fakt, że blamaż dotyka również elit intelektualnych i to  w kontekście najważniejszych wydarzeń kulturalnych w Polsce. Zanotowałam kiedyś mało elegancki tytuł  recenzji: „Gówno wpadło do wentylatora i chlapie.” Tylko pytam,  jak potem korzystać z wentylatora? Czy sięgnąć do recenzowanej książki po takim tytule?

Peryferyjna moda

Patrzysz na ufryzowane dziewczę na okładce, a po otwarciu na jednej z pierwszych stron naliczyłam piętnaście wulgarnych wyrażeń, które przywodzą na myśl hejty wylewane na gołe brzuchy inkrustowane kolczykami. Po jednej z porażek piłkarzy, gazeta donosiła: „Wstyd, żenada, hańba, kompromitacja, frajerstwo, nie wracajcie do domu.”

Zastanawia mnie, co siedzi w głowach tych, którzy używają bluzgów bez potrzeby. Jaka pustka drąży „frajerstwo”, że muszą mówić językiem nawalonych spod budki z piwem. Zamiast myśli – jest fantom, bo brak refleksji, a język literacki ewidentnie ma podcięte skrzydła. S. Barańczak powiedziałby swoje: „Pegaz zdębiał”. Szkoda, że już z nami nie ma poety i jego „Książek najgorszych”. Miałby co obecnie zapisywać!

Może i tę obecną kulturę należałoby nazwać popularną, ale czy dla  KULTURY nie jest to blamaż (obciach),  drodzy czytelnicy?