Cricoteka – permanent exhibition Kantora

Cricoteka to nie jest typowe muzeum, to energetyczna bryła w kształcie litery V zawieszona nad ziemią. Ten kompleks konferencyjno – teatralny z biblioteką, czytelnią nie ma przypisanych prezentacji, ale wydobywa  T. Kantora ze skrawków pamięci i pozwala obejrzeć  czwartą wystawę poświęconą temu awangardowemu twórcy, autorowi happeningów, teoretykowi sztuki, scenografowi i reformatorowi teatru XX wieku, bowiem w teatrze Kantora ważną rolę odgrywają  obiekty, akcesoria i rzeczy.

.

Jeśli wsłuchamy się w przestrzeń, wrócimy w przeszłość, gdyż rzeźby i obiekty przestrzenne komunikują i przypominają.

Spójrzmy na ławki i dzieci tam siedzące, od razu przed oczyma pojawia się widzenie swojej osoby, ponieważ nakładające się na siebie klisze wydobywają z pamięci rozmaite sytuacje: biedne dzieci, szkolny rygor, przymus, lęk, stres, nagany, oceny…  któż nie doświadczył, skoro w ławkach toczyło się życie każdego z nas przez wiele lat, a niektórym zajęło znacznie dłużej. Od samego patrzenia na te ławki bolą myśli, a szkolne problemy nie są dzieleniem włosa na czworo, to część życia każdego z nas.

Rowerek od najmłodszych lat służy od najmłodszych lat do zabawy, jazdy, krąży jak nasze życie od dzieciństwa do śmierci. A wplątani w te szprychy, czujemy się czasami jak w matni.  I nie myśl, że ciebie nie mota i nie oplata.

Kurka wodna (przezwisko) ubrana do długiej podróży jest moczona, zastrzelona, a potem wstaje. Ech, groteskowe to życie człowiecze. Niczym w internecie, mamy wiele żyć, a w tym jednym realnym  coraz trudniej sobie radzimy, kiedy zawieszenie między śmietnikiem a konformizmem myślenia trwa i końca nie widać.

To jest maszyna aneantyzacyjna z powiązanych z sobą krzeseł, a wewnątrz był aktor poruszający linkami, którymi wprawiał maszynę w ruch. Klekot, hałas poruszanych krzeseł dawał poczucie wiecznego zagrożenia. Jak to w życiu, człowiecze, a tak naprawdę przydałby się święty spokój do kompletu. Kto go nam zapewni?

A to –  proszę państwa – trąba Sądu Ostatecznego. Całkiem sympatyczna, gdyż  dźwięki z niej wpadały prosto do wiadra. I taką cichą trąbę to ja rozumiem. Popatrz na buty – buty milionera. Od razu robi się raźniej, bo przecież takie buty każdy może mieć. Gdybyż za tymi butami szły jeszcze te miliony. Rozmarzyłam się, więc muszę poskromić swą szaloną wyobraźnię.

W teatrze Kantora nie ma fabularnej treści, gdyż każdy przedmiot stanowi osobną historię. Trzeba samemu uruchomić wyobraźnię i podłożyć własne przeżycia, by symbole ożyły i dały nowe  tematy do przemyślenia.

Jego sztuka wydobywa na wierzch biedę jednostki i nędzę ludzkiego istnienia. Patrz na siebie, człowieku, nie tak dawno siedziałeś w ławce porysowanej kozikiem, poplamionej tuszem, popisanej w serduszka, a dziś odsłaniasz spracowane ręce, rozemocjonowaną głowę,  zapatrzenie w kaczy kuper, swoje porażki, brak sukcesów, dziury w całym, klekot serca i przejadanie zaciągniętych na twoje rozpasanie pożyczek, które dzieci i wnuki będą jeszcze spłacać. Świat odpadów, więc oddychać należy tylko przez nos.

Co z ciebie wyrośnie, młody człowieku?

Niech Kantor  prześmiewca nie szczeźnie jak inni artyści, niech dalej drąży niepokoje, a siła tego wyrazu spowoduje, że jeszcze ta klasa nie umarła.

„Może ja jestem kopnięty, ale wy wszyscy – też!”  Ta myśl  wizjonera oddaje atmosferę na scenie i wydobywa emocje, gdyż nikt nie przechodzi obojętnie. Nie musisz Kantora  rozumieć, wystarczy, że prowokuje cię do wysiłku myślowego, zastanawiania się, co z naszym życiem i co z nami nie jest tak. A jak? Otóż tak, że kopniętych jakby coraz więcej i więcej.