Impresjonistyczna mgiełka mijającego świata

Jestem namiętnym poszukiwaczem klimatów ginącego świata mojej epoki. Cieszę się, że w minionym czasie mogłam uczyć się od dawnych mistrzów słowa, od niegdysiejszego słońca i wiatru, od starodawnych obyczajów i stamtąd czerpać tę spokojną, zorkiestrowaną symfonię świata. Świata – według mnie – pociągniętego impresjonistyczną mgiełką dawnej rzeczywistości, aby uczynić go bardziej przyjaznym, tajemniczym, zagadkowym. I wierzcie, nie jest łatwo opisać ten świat pospolitymi rzeczownikami, choćby i z dodatkiem wzmocnionych,  najwspanialszych i najczulszych epitetów. Mam cichą nadzieję, że poprowadzi mnie  zawsze potrzebny genius loci.

      Postaram się przybliżyć i opisać dobrą stronę oblicza epoki, której nie ma, ponieważ wszystko ma swój początek i koniec.  „Opisowość się kończy – rzekł współczesny Baka. Krajobraz odpowiedział: – Tak jest. Ale jaka?”, więc i ja spróbuję przywołać krajobrazy między wierzbami a tarniną oraz te smakowe, węchowe, wzrokowe, czy duchowe. Taki krótki rys biograficzny, modny w czasach obecnych nad wyraz, nieprawdaż? 

       Zacznę od ściszenia słów. Z pokorą stwierdzam, że niektóre  wyrazy ściemniały, zarosły patyną, właściwie wyszły z użycia, jak:  dżentelmen, szacunek, dobroć, zacność, wielkoduszność bądź szczodrobliwość. Również ten, kto kocha pył biblioteczny, wie, że kataryniarze zaludniali podwórka, gołębiarze, garncarze oferowali swój towar, a zawołanie „garnki lutuję” czy „tanio ziemniaki” często budziło kamieniczników i mieszkańców blokowisk już z samego rana. Wiadomo też, że życie tętniło na tych wspólnych podwórkach, dzieciaki wisiały na trzepakach i przed świętami kurz unosił się z czyszczonych dywanów. A i zapach kapusty nieodłącznie towarzyszył podwórkowym mieszkaniom.  Nie dało się ukryć, zapach zdradzał, co kto gotował.

      Znajoma mówiła, że jak jej dziadek zachorował, to nawet i sama zacna pani doktorowa (żona lekarza) przyszła zapytać o jego zdrowie. Cały blok żył jego chorobą. Obecnie samotnieć przychodzi w grodzonych wysokimi płotami osiedlach.

      Sprawa duchowa minionej epoki to kupowanie i „połykanie” książek. Cieszę się, że mogłam bywać na spotkaniach z Miłoszem, Lemem, wysłuchać na żywo limeryk Szymborskiej. Radowałam się, ponieważ mogłam dostać upragnione autografy.

W zamierzchłych czasach mój promotor W.P. Szymański skierował mnie do W. Słobodnika, poety, który tak pięknie uwieczniał urok dawnych podwórek i ich mieszkańców. W mieszkaniu pełnym książek (na każdej ścianie) i w trakcie tych naszych rozmów mogłam osobiście poczuć klimat Młodej Polski, Skamandra, Kwadrygi, Awangardy.

Poeta był świetnym gawędziarzem, więc otrzymałam mnóstwo wiadomości (także pikantnych) o życiu ówczesnych ludzi kultury i ich sytuacji w tamtych latach. Były to czasy siermiężne, a mimo to książki stanowiły pierwszą duchową potrzebę, więc je zdobywało się w trudzie, gdyż niektórych książek w księgarni nie sposób było kupić, przy czym również wielu czytelników miało założonych teczki na czasopisma w kiosku Ruchu.

                  Ten uładzony świat życzliwości i zacnych ludzi wspominam z łezką, lukruję, przechowuję. Nierzeczywisty świat, gdzie do wszystkiego podchodzi się z sercem i miłością. To tam gotuje się rosół ze szpiku wołowego i kury karmionej śrutą i ziarnem. I nic na wodzie i nic nie odgrzewa się w mikrofali, a na drugie danie jest świeżyzna (wujek Google podkreśla na czerwono, znaczy nie zna tego słowa). Jeden pomaga drugiemu, kupcy nie są nakierowani na zysk, na zebraniach w świetlicach zastanawiają się, jak pomóc innym, włodarze myślą, jak usprawnić funkcjonowanie miasta i wsi, aby ludziom żyło się lepiej i  „aby świat w niej ukazany był inny od tego, który jest za oknem, czy w telewizorze”. Ten czas i ten świat nie istnieje, ale może warto zastanowić się, że drzewiej i teraz mógłby być takowy?

       Współczesny człek ma pod górkę albowiem nawet na skroniach uwiera go gorzki z przebodźcowania wawrzyn, gdyż ludzie siedzą w telefonach, chłoną gotowce jak gąbki, wcinają przetworzone jedzenie, patrzą na łatwą i lekką telewizję z badziewem i chłamem oraz seriale dla najuboższych duchem. Widzę, jak młody człowiek w samej podkoszulce, ale za to w czapce na głowie udziela informacji starszej dziennikarce, trzyma  obie  ręce w kieszeniach i dzieli się pseudo – newsami wyssanymi z małego palca czyjejś brudnej nogi. Znak nowych czasów. 

      Zaczadzone umysły, rasistowskie poglądy, miernota były od zawsze i były w każdej epoce. Ale też  nie w każdej epoce mogły dochodzić do pełnego głosu, ponieważ media i gazety zwyczajnie ich nie zapraszały. Obecnie mają się dobrze w okiennych debatach ludzie oblani żółcią o umysłach, dla których niedługo konstrukcja cepa będzie za bardzo skomplikowana. Nawet słownictwo wygnano z ziemskiego raju, a wyrazy, których używają  panie z ekranu oraz panowie w muszkach i krawatach nadają się pod dawną budkę z piwem. „Krzyczę, gdy ziemia ucieka mi spod stóp” – pisze poeta W. Słobodnik. Uciekł mi ów dobry świat mądrych ludzi, tak bardzo mi go brakuje.

        I to jest ten mój kwiatek, który przypinam do laptopa. A co mi tam, że epoka nie ta i kwiatek również nie pasuje…