Wizja piekła wojny na Ziemi?

       

Przypomnij sobie… to wcale tak dawno nie było…

        Wizja piekła od zawsze fascynowała ludzkość.  W starożytności miejscem kaźni był Hades. Tam zobaczymy Syzyfa, który toczy spadający wciąż kamień, Tantala, którego dręczy odwieczny głód, czy Danaidy noszące wodę w dziurawym naczyniu.

       Biblia głosi, że za złamanie boskiego zakazu zrywania owoców z drzewa pierwsi ludzie otrzymali karę w postaci plag, chorób i śmierci. O przestrzeganie cnót chrześcijańskich apeluje też Dante Alighieri w „Boskiej komedii”. Wergiliusz oprowadzający  po dziewięciu kręgach piekła pokazywał miejsca kaźni po to, aby człowiek spełniający dobre uczynki, nigdy tam nie trafił.

        Wydawać by się mogło, że piekło można spotkać tylko po śmierci i pod ziemią. Tymczasem także współcześni, kulturalni, wykształceni, żyjący w cywilizowanych krajach ludzie mogą stworzyć na tej ziemi piekło wielu milionom.  Z historii wiemy o organizowaniu bestialskich obozów zagłady, okrutnych  łagrów, holokaustu. Współcześni wznoszą nie tylko katedry, ale i krematoria, urządzają rzezie, czy krwawe zamachy terrorystyczne oraz produkują coraz okrutniejszą śmiercionośną broń.

           Jan Paweł II zatroskany ułomnością natury ludzkiej, powiedział: „Bywa nieraz, że stajemy w obliczu prawd, dla których brakuje słów”, bo tylko człowiek może  ś w i a d o m i e  stworzyć drugiemu prawdziwe piekło na ziemi. W zbiorze opowiadań Z. Nałkowskiej pt. „Medaliony” motto „Ludzie ludziom zgotowali ten los” prawdziwie oddaje tragiczny los więźniów obozów koncentracyjnych. W opowiadaniu „Dno” przeraża monolog ofiary, która musiała nosić trupy współwięźniów z wyjedzonymi wnętrznościami i często jeszcze bijącym sercem. Opowiadanie „Profesor Spanner” to sprawozdanie z przesłuchania chłopca, preparatora trupów, który robił mydło z tłuszczu ludzkiego. Przyzwyczajono go do obojętności na zło, więc nie widział nic niewłaściwego w pozyskiwaniu tłuszczu z ciał ludzkich.

          H. Krall we wspomnieniach pt. „Zdążyć przed Panem Bogiem” przytacza słowa M. Edelmana, uświadamiającego wszystkich, że w getcie nie chodziło o życie, a tak naprawdę o wybór sposobu umierania. Lekarka podawała truciznę głodującym dzieciom, idącym do komór, tym samym zapewniała im po prostu godniejszą śmierć.

           H.  Herling – Grudziński z kolei przedstawia świat łagrów w powieści pt. „Inny świat”. Ukazuje istoty ludzkie w sytuacji przemocy i upodlenia: zdrowi nie pomagają chorym, żaden więzień nie broni gwałconej kobiety, a widzący nie podają ręki tym, którzy cierpią na kurzą ślepotę. Więźniowie umierali z głodu, zamarzali, okaleczali się, popełniali samobójstwa z powodu katorżniczej pracy, głodu i tortur, bo nikt, kto nie był skrajnie wycieńczony, załamany psychicznie i upodlony, nie ma prawa wyznaczać granic ludzkiej wytrzymałości. Jeden z więźniów, architekt, skazał na śmierć czterech niewinnych ludzi, aby tylko przestać ciężko pracować przy wyrębie tajgi. Praca drwala na Syberii, tortury, zmęczenie, brak żywności, odmrożone kończyny, otwarte i nie gojące się rany, ślepota powodowały obojętność, brak litości, ponieważ prawdą jest fakt, że „człowiek może być ludzki w ludzkich warunkach. Chorzy na obłęd głodowy umierali nagle jak ptaki spadające w czasie mrozu z gałęzi.” M. Kostulew woli się oblać wiadrem wrzątku i umrzeć niż wsiąść do transportu.

        Gen. Stroop opowiada K. Moczarskiemu „W  rozmowach z katem” o zabawach, jakie urządzali, kiedy podpalali getto. Z płonących domów wyskakiwali Żydzi i ich dzieci, a SS-mani strzelali do nich jak do kaczek. Żyd to przecież nie człowiek. Stroop był podekscytowany świetną zabawą w „spadochroniarzy”, czyli zabijaniem zrozpaczonych ludzi. Brakuje określeń  na okrucieństwo ludzkie.

          K. K. Baczyński w wierszu pt. „Pokolenie” przedstawia: „Nas nauczono. Nie ma sumienia.” Podmiot liryczny ma ściśnięte usta, „wilczą twarz”, bo po nocach śni mu się „brat”, któremu oczy żywcem wykłuto i kości kijem połamano. Żyje w grozie, strachu i trwodze.

           W wierszu pt. „Elegia o…(chłopcu polskim)”  podmiot liryczny wykarmiony „bochnem trwóg”  pada, a jego matka ma wątpliwości, czy kula była przyczyną śmierci, czy z powodu zła wojny z rozpaczy nie pękło mu serce.

            T. Różewicz w wierszu pt „Ocalony” ukazuje człowieka zmagającego się z okrutnymi widokami rzezi, gdzie człowieka zabija się bez emocji niczym zwierzę. On ocalał, ale zaczął szukać mistrza, który nauczyłby go na nowo żyć. Takie spustoszenie czyni wojna w każdym człowieku.

              Trzeba nie mieć sumienia i mieć serce z kamienia, aby patrzeć, jak ludzie umierają z głodu, patrzeć, jak ich palono, gazowano, męczono. Ludzkie okrucieństwo, wydaje się,  przewyższa o niebo piekielne wizje i wyobrażenia w każdej epoce i robi to – o, ironio –  człowiek wierzący, kulturalny, Europejczyk  swemu bliźniemu. Powiedzenie „piekło na ziemi” traktowane jest jako metafora tragicznej sytuacji, z której tak jak z piekła nie ma wyjścia.  Podmiot liryczny w wierszu pt. „Dno piekła” A. Bursy pragnie „wyrwać się z tego piekła”, w którym „się zmęczył”, ponieważ tylko człowiek potrafi sam sobie i innym stworzyć piekło.

             Każdy z nas ma swoją wizję zła. Niewątpliwie jest nią życie na przeludnionej, zanieczyszczonej i targanej terrorystycznymi zamachami ziemi. Na razie ruszyła Afryka, potem może Indie czy Ameryka Południowa i Meksyk. Zasieki nie pomogą. Jeśli w dodatku zasoby naturalne się wyczerpią, woda i gleba zostaną skażone, wówczas życie stać się może niewyobrażalnym koszmarem. Dodajmy jeszcze wyniszczające wojny z powodu walki o żywność i rynki zbytu,  a rzeczywisty świat będzie przypominał tykającą bombę. Zapamiętajmy słowa Grudzińskiego:

„Nie ma takiej rzeczy na świecie, której by człowiek nie zrobił z głodu i bólu.”

         Tylko od nas zależy, czy sami zgotujemy dramat na ziemi i czy koszmarna wizja przyszłości się spełni. Zatem pragnę zawrzeć przesłanie do wszystkich ludzi, aby mądrze żyli tu i teraz, odpowiadali za swoje czyny, szanowali każdego człowieka bez względu na wyznanie, kolor skóry, dbali o swoją planetę, ponieważ zbyt łatwo urządzić wszystkim piekło. Bakcyl zła – podobnie jak bakcyl dżumy – może się w każdej chwili odrodzić i uderzyć ze wzmożoną siłą w człowieka. Od ciebie zależy, czy zechcesz zarazek zła tchnąć prosto w drugiego człowieka. Pomyśl, co się opłaca.